Overspel als reden voor scheiding?

Wat kan je juridisch met overspel doen tijdens een scheidingsprocedure? Is het zinvol om overspel te doen vaststellen?

Overspel op zich is zelden de enige oorzaak van een relatiebreuk en een scheiding. Vaak zijn andere factoren mede-oorzaak dat een relatie het begeeft en vormt overspel het sluitstuk. Dikwijls wordt het benoemd als ‘de’ reden.
Wat overspel is en wat de gevolgen ervan zijn, kan je hier lezen.

Als er sprake is van overspel: wat kan ik daar dan juridisch mee doen?

In een bemiddeling weinig of niets, omdat beide partners het engagement aangaan om samen tot een overeenkomst te komen. Overspel wordt in een bemiddeling wel genoemd, maar het wordt als dusdanig niet vastgesteld door een gerechtsdeurwaarder.

Bewezen overspel kan evenwel gebruikt worden als bewijs van een onherstelbare ontwrichting van het huwelijk. Dit is dan een grond tot echtscheiding. Het komt in onze bemiddelingspraktijk voor dat koppels snel echtgescheiden willen zijn, overspel aantonen voor de rechtbank en erna in bemiddeling komen voor het regelen van hun scheiding. Hoofdreden is dan dat de overspelige partner geen persoonlijk onderhoudsgeld kan vorderen.

Maar voor alle duidelijkheid: de echtscheiding op grond van fout en op grond van meer dan twee jaar feitelijke scheiding werd in 2007 in de wet vervangen door de echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, ook wel de schuldloze echtscheiding genoemd. Er wordt dus al sinds jaren niet meer gekeken naar wie schuld heeft aan de echtscheiding.

Wat is de meerwaarde van officieel vastgesteld overspel?

Toch enkele kanttekeningen bij de procedure van vaststelling van overspel. De regels zijn vastgelegd in art 1016bis van het Gerechtelijk Wetboek. Deze procedure is ook enkel van toepassing voor gehuwde partners. Er is dus geen sprake van dat samenwonenden (feitelijk of wettelijk) zich op deze procedure kunnen beroepen.

Maar waarom zou je overspel doen vaststellen? Het kan nuttig zijn om een officiële vaststelling van overspel te hebben:

• Als bewijs van de onherstelbare ontwrichting;
• Om een snelle echtscheiding te bekomen middels de procedure EOO – Echtscheiding door Onherstelbare Ontwrichting;
• Als bewijs van zware fout.

Stel dat Simonne een scheve schaats heeft gereden of dat Jean naast de pot heeft geplast… volkse uitdrukkingen om te zeggen dat men is ‘vreemd gegaan’ met een partner die niet de huwelijkspartner was.
In het geval dat Simonne behoeftig zou zijn, en dus in principe onderhoudsgerechtigd, dan had zij persoonlijk onderhoudsgeld kunnen vorderen. Maar als de huwelijkspartner van Simonne -met naleving van de procedure beschreven in art 1016 van het GW-  kan aantonen dat Simonne overspelig is geweest, dan kan dit worden aangevoerd als een zware fout en dient er in principe geen persoonlijk onderhoudsgeld betaald.
Maw, een officieel vastgesteld overspel wordt voor de andere echtgenoot een verweermiddel tegen de vordering van onderhoudsuitkering na echtscheiding.

Bij overspel: welke procedure volgen?

• Art 1016bis GW dient nauwgezet gevolgd. Je raadpleegt de Voorzitter van de Rechtbank van Eerste Aanleg van het arrondissement waar de vaststelling van overspel dient te gebeuren.
• Je dient een eenzijdig verzoekschrift in.
• Je vermeldt in dit verzoekschrift de identiteitsgegevens, de plaats waar de vaststelling van het overspel kan worden vastgesteld.
• Je voegt een uittreksel van de huwelijksakte bij en mogelijks andere elementen die het verzoek tot vaststelling onderbouwen en rechtvaardigen.
• Stel dat de rechter het verzoek inwilligt dan wordt een gerechtsdeurwaarder gemachtigd om de vaststelling van overspel te doen.
• De gerechtsdeurwaarder laat zich vergezellen door politie en desgevallend ook een slotenmaker.
• De deurwaarder doet de nodige vaststellingen waaruit overspel blijkt. Hij doet het nodige tot het openen van kasten, nazien van de vrije ruimte onder het bed, aanwezigheid van iemand op het terras/balkon, en meer van die vaststellingen die nopen tot enige hilariteit…
• Met het proces-verbaal van vaststelling van het overspel, kan dit de rechter worden voorgelegd.
• De rechter heeft het bewijs van overspel in handen maar het is de rechter die zal beoordelen of dit pv volstaat.
• In het geval van de beoordeling van de zware fout gaat de rechter na of er sprake is van schuld of van een beledigende tekortkoming. De rechter heeft een waarderingsbevoegdheid, maw het is de rechter en de rechter alleen, die zal oordelen hoe beledigend de feiten zijn.

Met dit blogartikel willen we geenszins aanzetten tot deze procedure, maar geven we toelichting en antwoord op vragen die ons worden gesteld. Dit artikel is ook een aanvulling op het waardevol eindwerk van Emile Gillain dat we in een ander blogartikel onder de aandacht hebben gebracht en dat u kan vinden onder deze titel “Overspel: wat is het en wat zijn de gevolgen?”

Auteur: Eric de Corte